Een jaar lang zijn er door diverse vrijwilligers materialen ingezameld. Kleding, schoenen, speelgoed, fietsen, meubels, medische artikelen, etc., etc., teveel om op te noemen. Transportbedrijf Veldhuizen uit Zaandam was net als vorig jaar, weer zo vriendelijk een 80-kuubvrachtwagen aan ons beschikbaar te stellen. Dit gebaar opende ons draaiboek voor een humanitair transport. Tevens kwamen er de vragen: wie worden onze chauffeurs? Wanneer gaan we reizen? Welke leden van de stichting kunnen zich vrij maken van hun werk om mee te reizen? Hebben we genoeg geld bij elkaar gesprokkeld voor diesel en tol? Alleen de reis van de vrachtwagen kost al zo’n 1200 euro, de chauffeurs en vrijwilligers betalen hun reis en verblijfkosten zelf. Wat zetten we op de douanedocumenten? Vorig jaar waren deze te gespecificeerd, dit gaf veel rompslomp.
Zaterdag 31 juli is het zover. De vrachtwagen wordt met hulp van vele handen beladen. Zo’n 15 tal enthousiastelingen werkt zich in het zweet. Stamp en stampvol gaat de vrachtwagen. Helaas kan niet alles mee. Elke reis weer moeten er keuzes gemaakt worden wat er wel en niet mee gaat. De keuze is moeilijk, je wilt dat alles meegaat. Zondagochtend 1 augustus reizen 3 leden van Stichting Humaned het transport vooruit. Hans Uitdenbogerd (de voorzitter), Radmila Ivanovic en Marina Molenaars. De vrachtwagenchauffeurs Peter Lagerweij en Walter van Abswoude vertrekken zondagavond. Zij mogen voor 22.00 uur de Duitse autobaan niet op.
Het is erg druk op de Duitse autowegen. We hebben veel gemeen met de reizigers onderweg. Ook bij ons prijkt de thermoskan met Hollandse koffie fier boven de bagage uit. Alleen ons reisdoel “humanitaire goederen brengen naar voormalig oorlogsslachtoffers” verschilt met de vele medereizigers. We hebben de helft van onze reis erop zitten, en overnachten zo’n 60 kilometer voor de Oostenrijkse grens. Bij het befaamde Hotel Rosenhof. Het diner is zoals gewoonlijk smaakvol en de lakens voelen als schuurpapier. Dit riep herinneringen op aan het machtig gezellige transport van winter 2004.
Maandag 2 augustus vervolgen we onze reis door Oostenrijk, Slovenië en Kroatië. We zien schilderachtige landschappen en akelige ongelukken. Reizen heeft mooie en minder mooie kanten! Om half zes arriveren we op de plaats van bestemming, het centrum van “De Drie Engelen” in de stad Slavonski Brod. In dit halfafgebouwde centrum woont Zdravko Duvnjak, de priester en sociaal-maatschappelijk werker met zijn vrouw en drie kinderen. De verwelkoming is hartelijk. Lilian, de vrouw van de priester, heeft een overheerlijke maaltijd voor ons klaar staan. We zijn geïnteresseerd in de voortgang van de bouw van het centrum. Duvnjak leidt ons rond. Inmiddels zijn alle gaten in het pand voorzien van kunststof kozijnen en glas. Het pand is wind- en waterdicht. In de kelder zijn de elektradraden getrokken. De muren zijn met wit piepschuimplaten bekleed, dit als isolatie. Deze platen zijn bewerkt met een soort stucwerk. Het ziet er keurig uit. Er is in de kelder een toilet wat nu functioneert en er komt koud water uit een kraan boven een aanrecht. Het verbaasd mij, dat er in tegenstelling tot berichtgeving nog zoveel werkzaamheden zijn verricht. Zelf had de priester gewenst, dat hij wat verder was gekomen met de bouw van hun centrum. Doch zijn tijd stak hij ook in zielzorg, juridische advies en maatschappelijke dienstverlening.
’s Avonds, wanneer we zelf een beetje zijn bijgekomen van de reis, gaan we over tot het overhandigen van een financiële bijdrage. Het geld wat we door middel van acties en donaties bij elkaar hebben gekregen, een mooi bedrag van 3000 euro. We vertellen over onze Humaned infobazaar, en laten de foto’s zien die deze dag gemaakt zijn. Erg blij en dankbaar zijn Lilian en Duvnjak, dat een ieder zo in kwestie is en hen ondersteunt. Zij ervaren dit als erkenning van hun maatschappelijke taak. Zij bieden ondersteuning aan hulpbehoevende die elders voor gesloten deuren staan. Dit voorjaar hebben we aan een stichting hulp gevraagd om ons doel te ondersteunen. We willen financiële ondersteuning om het centrum “De Drie Engelen” af te bouwen. Ook de priester te willen ondersteunen in zijn religieuze werkzaamheden. Deze stichting was ons zeer ter wille. We hebben van hen een mooi bedrag mee gekregen om aan Duvnjak persoonlijk te overhandigen. Tevens wordt er Bijbel- en lesmateriaal ontwikkeld in de Kroatische en Bosnische taal voor Bosnië. Zodra dat gereed is, ontvangt Duvnjak een proefpakket ter beoordeling. Is het goed lesmateriaal dan kan hij van deze bevriende stichting zoveel krijgen als hij nodig heeft. Toen Duvnjak al dit goede nieuws hoorde zakte hij langzaam onderuit in de stoel. Zijn vrouw Lilian die altijd praat, sloot haar mond. En na korte tijd zei ze; ik ben sprakeloos. Ik weet niet wat ik moet zeggen. Hun reactie was indrukwekkend. Deze reactie was voor ons als vrijwilligers een bekroning op ons werk. Nadat ze er even stil van waren geweest, barsten zij los met het opsommen van werkzaamheden die nu uitgevoerd konden worden. Elektriciteit installeren, sanitair afmaken, etc., etc. Tevens plande ze een workshop, die ze allang hadden voorbereid maar door gebrek aan middelen niet konden uitvoeren. Door ons bezoek is de motor van ” de Drie Engelen” vol getankt en kan weer op volle toeren draaien.
Dinsdag 3 augustus. Na het ontbijt komen de eerste sjouw vrijwilligers al binnen. Zij verwachten de vrachtwagen met hulpgoederen en stropen de mouwen op. Bob Romkes belt ons uit Westzaan. Dat heeft hij de afgelopen dagen al meerdere malen gedaan. Hij is de coördinator van dit transport en wil op de hoogte blijven van ons wel en wee. Hij heeft contact gehad met de vrachtwagenchauffeurs, en meld ons dat deze bij Zagreb zijn. Dat is nog drie uur rijden bij ons vandaan. Wat een tegenvaller. Dat houdt in dat alle vrijwilligers weer naar huis kunnen gaan. Het is nu ook nog maar de vraag of de vrachtwagen voor 13.00 uur in Slavonski-Brod kan zijn. Na 13.00 uur neemt de plaatselijke douane geen vrachtbrieven meer aan, en verschuift het legen van de vrachtauto naar de volgende dag. Dit wetende, hebben we snel bericht doorgegeven aan de vrachtwagenchauffeurs Peter en Walter. Zij zijn vervolgens plankgas over de snelweg gereden en arriveren om kwart voor een bij de tolpoort van Slavonski-Brod. Met twee auto’s zijn we naar ze toe gereden. Duvnjak nam de vrachtbrieven in ontvangst en reed als een speer naar de expeditieafdeling van de douane.
In de week voor onze aankomst, heeft Duvnjak veel contact gehad met de douane om het uitladen van de vrachtwagen voorspoedig te laten verlopen.
Wij reden voor de vrachtwagen uit, zochten brede straten die naar het centrum gaan. De vrachtauto had in een sommige straat maar een paar centimeter over om onder een elektrakabel door te rijden. Na een warme lange maar voorspoedige reis, kwamen ze bij het centrum “De Drie Engelen” aan. Walter en Peter waren in de winter van 2002 op deze plaats geweest met een eerder transport. Toen was alleen de fundering van het centrum gereed. Nu staat er een wind- en waterdicht pand. Indrukwekkend dat er met zo weinig financiële middelen dit resultaat is bereikt. De vrijwilligers van ’s morgens zijn allen terug gekomen.
Door zeker 15 enthousiaste mensen wordt de vrachtwagen leeggehaald. Het is bloedheet en voor de douanebeambten is een oude bank (die ooit in een gymzaal heeft gestaan) neergezet op het bordes van het centrum. Zij zien dozen, fietsen, tafels, meubels en massa’s vuilniszakken het centrum in verdwijnen. Wat zij zien staat ook op het douanedocumenten. Ditmaal trekt de douane de dozen “God zij dank” niet open. Onder de kleding hadden we speelgoed en huishoudelijke artikelen verstopt. Dit mag niet meer ingevoerd worden i.v.m. bacteriën. Op verzoek van Duvnjak op deze manier het speelgoed e.d. het centrum ingebracht. Vorig jaar hebben we een speelkamer ingericht op de kinderafdeling in het ziekenhuis, op deze afdeling was toen vrijwel geen stukje speelgoed te vinden. Het speelgoed wat we nu mee hebben kan naar de kinderen van het weeshuis.
In onze privébagage hebben we allen verbandmiddelen tot stethoscoop aan toe. Ook blikken vlees en zakken cacao. Het is jammer dat dit zo naar binnen gesmokkeld moet worden. Op legale manier geeft het veel papierrompslomp en hoge kosten. De douane gaat namelijk de producten testen op kwaliteit. Neem nu bijv. Gerkens cacao: Een hoogwaardig product, ook dat moet eerst worden getest voordat het wordt vrijgegeven door de douane. Het vat zonnebloemolie wat we vorig jaar hebben meegebracht is pas na vijf maanden vrij gegeven. Daarom hebbe we er nu voor gekozen om veel in onze privébagage te stoppen, en met succes!
Wij zijn voldaan dat de gehele vracht is aangekomen zoals het de vrachtwagen in is gegaan. Alle goederen zijn onbeschadigd in de gebedsruimte van het centrum geplaatst. Tachtig kuub dat vraagt een geoliede club vrijwilligers. Wij zijn trots op het resultaat.
Woensdag 4 augustus. De chauffeurs vertrekken na een goede nachtrust in de koele kelder van het centrum. Zij hebben nu twee dagen hitte in de cabine van de vrachtwagen voor de boeg. Zij pikken onderweg nog een terugvracht op. Extra werk, maar dit drukt de kosten voor onze stichting. Firma Veldhuizen betaalt de diesel en tolkosten voor de terugvracht. Wij pakken na het vertrek van de chauffeurs onze volgende missie op. Wij gaan met Duvnjak en Lilian naar het kantoor van het Rode Kruis in het centrum van Slavonski-Brod. Daar worden we met frisse tegenzin ontvangen door de plaatselijke directeur. Hans vertelt met welk doel wij zijn gekomen en Lilian vertaald. Ons doel dat zij een “portaalfunctie” voor ons willen zijn naar het Rode Kruis in Bosanski-Brod, hemelsbreed hooguit een kilometer van elkaar af. Dat blijkt tijdens het gesprek niet mogelijk. Zij hebben in het verleden wel vluchtelingen uit Bosnië geholpen. Na wat
doorpraten kwam de directeur met de vraag of wij wat voor hem konden doen? Zijn hulpvraag: Stoelen om bloeddonaties op af te kunnen nemen. Ja, dit is voor ons niet zo’n moeilijke hulpvraag. Alle hardheid zag je direct smelten in de man en hij verklaarde bereid te zijn tot samenwerking met Bosnië. Voor onze reis had Hans contact gehad met een Rode Kruis medewerker die vanuit Sarajevo acties ondersteunt. De directeur nam dit bericht positief op. Goed gestemd neemt de directeur afscheid van ons. Wij hebben hem weten te enthousiasmeren. Goed contact met het Rode Kruis is voor het sociale netwerk van Duvnjak een pluspunt. Het geeft een goed gevoel dat het Rode Kruis van Kroatië een positieve werkhouding naar Bosnië heeft aangenomen. Nu gaan we naar het Rode Kruis in Bosnië, in Bosanski Brod. We moeten over de rivier de Sava die de grens tussen Kroatië en Bosnië aangeeft. Voor de brug laten we onze paspoorten zien aan de Kroatische douane. Aan het einde van de brug staan de Bosnische douanebeambten en vervolgens politie die allen je paspoort inzien. Stapvoets rijden we altijd over de brug, hier gaat veel tijd mee verloren. Het Rode Kruis kantoor is een pandje in aanbouw. Het vorige is kapot geschoten. Het pand is ingericht met kapotte bureaustoelen een eenvoudige pc zonder printer. Wij worden enthousiast ontvangen. De limonade wordt aangelengd met water uit de fontein van het toilet. De directeur van dit kantoor stelt zich open op. Wil graag hulp, weet niet
hoe hij dit krijgen kan en is bereid veel voor de mensen in dit gebied te doen. Hij gaat te hard van stapel. Heeft eerder contact gehad met Radmila, zijn hulpvraag was toen niet correct. Hans heeft aangegeven dat hij een lijst moet maken met de hulpgoederen die hij nodig heeft. Deze lijst moet goedgekeurd worden door het ministerie. Met deze lijst moet hij naar de plaatselijke douane gaan en regelen dat de goederen de grens over kunnen worden getransporteerd.
Deze omgeving heeft nog nooit hulpgoederen ontvangen. In deze plaats heb ik vorig jaar gesproken met vrouwen. Nu sprak ik ze weer en zag dat ze dezelfde kleding droegen als vorig jaar, alleen zag het er nu niet meer uit. Hulp is hier echt nodig. De directeur van de plaatselijke Rode Kruis heeft de handvaten van ons gekregen. Het is nu aan hem om daarmee aan de slag te gaan. Wij hebben de wegen tot hulpverlening geopend en we zijn blij met de bereidheid tot samenwerking van de directeuren van het Rode Kruis. Dit resultaat hebben we bekrachtigd met een warme lunch buitenshuis met Duvnjak en Lilian. Zij eten vrijwel nooit in een restaurant omdat zij het geld liever in hun centrum stoppen. Na de maaltijd heeft Hans een goed geoutilleerde kapper bezocht. Keurig geknipt voor 4 euro. Wij hebben hierna direct een berekening gemaakt, wat zijn jaar inkomen ongeveer zal zijn. Dit ligt boven het statistisch uitgerekende gezinsinkomen van 7600 euro per jaar.
Donderdag 5 augustus. We proberen de brug naar Bosnië over te komen om vluchtelingenkampen te bezoeken. We hebben rugtassen bij ons met schoolgerei. Helaas is de rij wachtenden voor de brug veel te lang. Dit betekent minimaal drie uur in de rij wachten. Noodgedwongen wijzigen we ons schema en bespreken we het werkplan voor het centrum wat Hans heeft voorbereid. Duvnjak en Lilian hebben hier een en al oor voor,
hun centrum is gebaad bij een gedegen werkplan. Wij zijn gewend om volgens uitgezette plannen te werken. Voor hen is het nieuw. Beide willen dit werkplan in het Engels vertaald ontvangen om er mee aan de slag te kunnen gaan. Ook zij willen structuur in hun bezigheden. Na het bespreken van het werkplan zijn alle vragen die wij hadden over een vorige en het toekomstige transport beantwoordt. Tijd voor ontspanning. Op de fiets de brug over gereden met het nodige paspoort controle. Souvenirs gekocht en families bezocht. Een familie, een moeder met haar psychiatrisch gestoorde dochter zijn deze dag bezig met hun verhuizing. Na 12 jaar in een schuurtje gewoond te hebben verhuizen zij naar een appartement. We hebben aan een alleenstaande vrouw rugtassen geschonken voor haar dochters, ook deze vrouw droeg dezelfde kleding als vorig jaar. Ze zag er niet uit. De fietsen waarop we uit Kroatië gekomen zijn laten we hier achter. Vanuit het huis van Radmila’s moeder kan Duvnjak goederen geven aan hen die het nodig hebben. Voor ons betekende dat terug lopen naar Kroatië naar het centrum. Wij hebben er wel heel veel voor over om onze goederen op de plaats van bestemming te krijgen. ’s Avonds nog een keer een geslaagde poging van Kroatië naar Bosnië met de auto bescheiden beladen met hulpgoederen. Totaal deze reis driemaal gelukt, uitgelegd aan de douane en politie dat er in de auto persoonlijke spullen liggen voor familie. Ik wist niet dat we zoveel familie in Bosnië hebben wonen. We ervaren iedere keer weer hoe omslachtig het is om kleine beetjes hulpgoederen in Bosnië te krijgen. En ze hebben het daar juist zo hard nodig. Een dame die hulp verleent in Bosnië en van ons daar vorig jaar een fiets voor heeft gekregen omhelsde me hartelijk, haar fiets was smetteloos schoon en ze is nog steeds zeer gelukkig met haar vervoersmiddel.
Vrijdag 6 augustus. Onze taken zitten erop. We vertrekken bijna geheel voldaan huiswaarts. Waarom bijna geheel voldaan? Je wilt de dames daar eigenlijk zelf goed in de kleren steken. Er komt van hen nooit een hulpvraag terwijl ze genoeg hulp kunnen gebruiken. Duvnjak en Lilian beloven ons deze taken te volbrengen en al hun werkzaamheden uitgebreid te fotograferen. Helaas hebben we dat zelf deze reis niet kunnen doen.
Zaterdag 7 augustus komen we na een vlotte reis thuis. Deze Humanedmissie is naar volle tevredenheid verlopen. Er wacht al een fax op ons van het Rode Kruis uit Bosnië, met een brandende vraag; of zij de hulpgoederen gratis van ons krijgen? Deze vraag geeft aan dat zij nog geen ervaring hebben met hulpverlening. Ons bezoek aan hen is niet voor niets geweest. Mogelijkheden worden met beide handen aangepakt.
Marina Hefkens-Molenaars